Tỷ giá trung tâm là gì và có vai trò như thế nào?

Trong bối cảnh lạm phát tăng cao trên toàn cầu, nhiều quốc gia buộc phải điều chỉnh lãi suất liên tục nhằm bảo vệ giá trị đồng nội tệ. Tại Việt Nam, áp lực mất giá của đồng tiền ngày càng gia tăng, đặt ra bài toán khó cho việc duy trì sự ổn định tài chính. Trước thách thức đó, Nhà nước đã triển khai nhiều biện pháp, trong đó cơ chế tỷ giá trung tâm từ năm 2016 đóng vai trò quan trọng, không chỉ giúp ổn định tỷ giá hối đoái mà còn giảm thiểu tình trạng Đô-la hóa trong nền kinh tế.

Cơ chế này mang lại giá trị thiết thực trong việc bảo vệ vị thế đồng tiền Việt, đồng thời tạo niềm tin cho thị trường trước những biến động khó lường. Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về vai trò và hiệu quả của cơ chế này trong bài viết dưới đây của Tỷ Giá Mỗi Ngày.

Tỷ giá trung tâm là gì?

Tỷ giá trung tâm là thuật ngữ quen thuộc trong lĩnh vực tài chính, đặc biệt khi nói về chính sách tiền tệ của Việt Nam. Đây là tỷ giá giữa đồng Việt Nam (VND) và đồng Đô la Mỹ (USD), được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố hàng ngày. Tỷ giá này được xác định dựa trên tỷ giá chính thức tại giờ chốt giao dịch cuối ngày hôm trước, cộng với một biên độ dao động nhất định phản ánh diễn biến của thị trường.

Từ năm 2016, Việt Nam áp dụng cơ chế điều hành tỷ giá dựa trên tỷ giá trung tâm và biên độ tỷ giá. Hiện nay, biên độ dao động tối đa được NHNN quy định là ±3%, nghĩa là tỷ giá có thể tăng hoặc giảm tối đa 3% so với tỷ giá trung tâm, tùy thuộc vào tình hình kinh tế và thị trường.

Cơ chế này giúp NHNN duy trì sự ổn định của đồng Việt Nam, đồng thời đảm bảo linh hoạt để thích ứng với biến động kinh tế toàn cầu. Hiểu rõ tỷ giá trung tâm sẽ giúp các doanh nghiệp và nhà đầu tư đưa ra quyết định tài chính chính xác hơn trong hoạt động kinh doanh.

Lịch sử điều chỉnh tỷ giá trung tâm tại Việt Nam

Tỷ giá trung tâm được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) chính thức áp dụng từ ngày 01/01/2016 theo Quyết định số 2730/QĐ-NHNN. Đây là bước ngoặt lớn trong chính sách điều hành tiền tệ, giúp tỷ giá phản ánh linh hoạt hơn theo biến động của cung - cầu ngoại tệ trong nước và thế giới.

Trước đó, năm 2015 chứng kiến nhiều biến động tài chính quốc tế, đặc biệt là việc Trung Quốc phá giá đồng Nhân dân tệ và quyết định tăng lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED). Những yếu tố này buộc NHNN phải thay đổi cách tiếp cận, từ việc neo cứng tỷ giá theo năm sang điều chỉnh linh hoạt hàng ngày thông qua tỷ giá trung tâm.

Trong giai đoạn từ 2016 đến nay, lịch sử tỷ giá trung tâm đã trải qua nhiều thay đổi để phù hợp với biến động tỷ giá thị trường. Ví dụ:

• Cuối năm 2017, tỷ giá trung tâm đạt 22,425 VND/USD, tăng 1.2% so với đầu năm.
• Năm 2018, tỷ giá trung tâm tăng 1.6%, trong khi tỷ giá liên ngân hàng tăng 2.7%.
• Năm 2022, tỷ giá trung tâm cuối năm là 23,730 VND/USD, tăng 3.41% so với đầu năm.

Cách điều hành tỷ giá này không chỉ giúp Việt Nam ứng phó linh hoạt với các biến động toàn cầu, mà còn đảm bảo ổn định thị trường tài chính trong nước. Sự linh hoạt của tỷ giá trung tâm tiếp tục là công cụ quan trọng trong chính sách tiền tệ, hỗ trợ nền kinh tế đối phó với các thách thức quốc tế và thương mại toàn cầu.

Cơ chế vận động của tỷ giá trung tâm: Những điều bạn cần biết

Cơ chế vận động của tỷ giá trung tâm tại Việt Nam được thiết kế linh hoạt, phản ánh sát thực tế thị trường trong nước và quốc tế. Theo quy định của pháp lệnh ngoại hối, chế độ tỷ giá mà Việt Nam áp dụng là thả nổi có quản lý. Điều này có nghĩa là tỷ giá không hoàn toàn tự do mà được điều hành sao cho phù hợp với mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô và cân bằng cán cân thương mại.

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) giữ vai trò trung tâm trong cơ chế này. Hằng ngày, NHNN xác định tỷ giá trung tâm cho ngày tiếp theo dựa trên các yếu tố như biến động thị trường liên ngân hàng, cung - cầu ngoại tệ và tỷ trọng của các đồng tiền trong rổ tiền tệ. Đồng thời, NHNN cũng đặt phạm vi biên độ dao động tỷ giá ở mức ±3%, tạo khoảng không để các ngân hàng thương mại (NHTM) tự điều chỉnh tỷ giá giao dịch với khách hàng.

Trong trường hợp thị trường biến động mạnh hoặc tỷ giá bị định giá sai lệch quá lớn, NHNN sẽ can thiệp thông qua các biện pháp kỹ thuật như sử dụng dự trữ ngoại hối hoặc điều chỉnh cung - cầu trên thị trường. Chính sự linh hoạt và chủ động này giúp cơ chế vận hành tỷ giá trung tâm trở thành công cụ hiệu quả để duy trì sự ổn định tài chính và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Cách xác định tỷ giá trung tâm nhanh chóng và chính xác

Tỷ giá trung tâm được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) xác định dựa trên nhiều yếu tố quan trọng, nhằm đảm bảo phản ánh chính xác diễn biến thị trường ngoại hối trong nước và quốc tế. Trước tiên, tỷ giá này được tham chiếu từ tỷ giá bình quân gia quyền trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng, kết hợp với sự biến động của các đồng tiền trên thị trường quốc tế. Những đồng tiền được lựa chọn thường là của các quốc gia có mối quan hệ thương mại, đầu tư và tài chính lớn với Việt Nam như USD, EUR, CNY (Nhân dân tệ), JPY (Yên Nhật), KRW (Won), SGD (Đô-la Singapore), và TWN (Đài tệ).

Hằng ngày, NHNN công bố tỷ giá trung tâm giữa VND và USD. Tỷ giá này không chỉ là cơ sở để các ngân hàng thương mại và chi nhánh ngân hàng nước ngoài xác định tỷ giá mua - bán mà còn được sử dụng trong các hoạt động kinh doanh và cung ứng dịch vụ ngoại hối.

Để duy trì sự ổn định, NHNN sử dụng các công cụ kỹ thuật như mua vào hoặc bán ra ngoại tệ để điều chỉnh cung - cầu trên thị trường liên ngân hàng. Với biên độ dao động ±3%, cơ chế thả nổi có quản lý này được đánh giá là linh hoạt và phù hợp với thông lệ quốc tế, vừa đáp ứng được mục tiêu điều hành chính sách tiền tệ, vừa đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô.

=> Xem thêm:

• Tỷ giá là gì? Phân loại tỷ giá và cách đầu tư hiệu quả
• Tin thị trường biến động tỷ giá mỗi ngày

Những ảnh hưởng của tỷ giá trung tâm đối với nền kinh tế Việt Nam

Tỷ giá trung tâm đóng vai trò quan trọng trong việc định hình sự ổn định và phát triển của nền kinh tế Việt Nam. Với cơ chế điều hành linh hoạt và biên độ dao động ±3%, tỷ giá trung tâm không chỉ giúp duy trì vị thế của đồng Việt Nam (VND) mà còn giảm thiểu hiện tượng Đô la hóa trong nền kinh tế.

Đối với cá nhân, việc gửi tiết kiệm bằng VND trở nên hấp dẫn hơn khi lãi suất dao động từ 4% - 6%, cao hơn nhiều so với lãi suất 0% cho tiền gửi USD. Điều này củng cố niềm tin của người dân vào đồng nội tệ, đồng thời thúc đẩy tiêu dùng và đầu tư trong nước.

Về phía doanh nghiệp, tỷ giá trung tâm mang lại lợi ích kép. Cơ chế thả nổi có kiểm soát giúp cung cầu ngoại tệ thông suốt, giảm chi phí mua ngoại tệ và hạn chế đầu cơ. Đồng thời, các doanh nghiệp có thể sử dụng các công cụ phái sinh như mua bán kỳ hạn, qua đó tối ưu hóa chi phí và giảm thiểu rủi ro tỷ giá.

Ngân hàng thương mại cũng hưởng lợi từ chính sách này. Việc áp dụng lãi suất tiền gửi USD bằng 0% và cơ chế linh hoạt của tỷ giá trung tâm giúp giảm áp lực quản trị nguồn vốn, tăng khả năng mua vào ngoại tệ và tối ưu hóa chi phí hoạt động.

Tuy nhiên, các ngân hàng và doanh nghiệp cần nâng cao năng lực phân tích thị trường và quản lý rủi ro tỷ giá. Nếu không chú trọng các công cụ phòng ngừa, họ có thể phải đối mặt với những biến động bất lợi, đặc biệt trong bối cảnh áp lực quốc tế tăng cao.

Tỷ giá trung tâm tuy không phải là một cơ chế hoàn hảo, nhưng sự linh hoạt này đã chứng minh hiệu quả trong việc ổn định giá trị đồng tiền, hỗ trợ doanh nghiệp, và củng cố niềm tin của người dân vào nền kinh tế Việt Nam.